Jaki kolagen wybrać: natywny czy hydrolizowany? Porównanie właściwości i biodostępności

Osoby, które słyszały o dobroczynnych właściwościach kolagenu dla skóry i chcą rozpocząć jego dodatkową suplementację, na pewno zadają sobie pytania: Jaki kolagen jest najlepszy? A jaki najlepiej przyswajalny kolagen? To pytania całkiem zasadne, ponieważ na rynku dostępne są różne jego formy. Podpowiadamy jak poruszać się w kolagenowym „gąszczu” i dokonać optymalnego dla siebie wyboru.

Dwa oblicza tego samego białka

Kolagen jak wiemy, stanowi około jednej trzeciej białek w organizmie, gdzie pełni funkcje strukturalne. W ludzkim organizmie jest obecny w skórze, kościach, chrząstkach czy ścięgnach (1).

Ze względu na swoje właściwości biologiczne, nietoksyczność i biozgodność ze wszystkimi organizmami żywymi, często stosowany jest jako materiał w kosmetologii, farmacji i medycynie. A ponieważ nasza skóra starzeje się już od 25. roku życia, kolagen ma również zastosowanie w doustnych suplementach diety.

Te preparaty, poza kolagenem, zawierają często również inne korzystne składniki wspierające skórę, tworząc specjalistyczne formuły dla skóry, włosów i paznokci. Kolagen występuje wtedy w dwóch formach: niezmienionej – natywnej i hydrolizowanej (peptydy kolagenowe). Co je od siebie różni?

Kolagen natywny: duża cząsteczka w pierwotnej formie

Naturalnie kolagen w organizmie to białko o dużej masie cząsteczkowej, o strukturze potrójnej helisy (spirali) ⁽¹⁾. Właśnie taką formę ma tzw. kolagen natywny. Na budowę cząsteczki kolagenu składa się 19 aminokwasów. W skórze mamy dwa typy kolagenu: I oraz III ⁽²⁾.

Kolagen natywny pozyskuje się z różnych źródeł zwierzęcych za pomocą metod, które starają się jak najmniej naruszyć jego pierwotną strukturę. Natywny kolagen typu I można otrzymać np. z kolagenu wołowego ze względu na jego dostępność, jak również biozgodność. Z tkanek, takich jak kości, ścięgna, tkanka płucna, a nawet tkanka łączna ⁽³⁾.

Innym powszechnym źródłem są produkty uboczne pochodzenia wieprzowego, które mają duże podobieństwo do ludzkiego kolagenu. Także ścięgna i skóry owiec, kości, skóra, łuski i tkanki ryb (otrzymujemy wtedy kolagen rybi) oraz skóra kurczaka, kaczki i królika ⁽³⁾.

Duża masa cząsteczkowa ma jednak swoje konsekwencje, a jest nią ograniczona biodostępność. Oznacza to, że nasz organizm może mieć trudności z wchłonięciem tak dużych cząsteczek w niezmienionej formie. Dlatego kolagen natywny można znaleźć głównie w kosmetykach, gdzie działa na powierzchni skóry, tworząc film ochronny i wpływając na jej nawilżenie ⁽³⁾.

Kolagen hydrolizowany, „ostre cięcie” dla lepszej wchłanialności

W uproszczeniu fakt, że kolagen jest hydrolizowany, oznacza, że jego cząsteczki zostały rozbite na mniejsze fragmenty, zwane peptydami kolagenowymi.

Kolagen zostaje po prostu „rozplątany”z formy potrójnej helisy i pocięty na mniejsze fragmenty. To tak, jakby ktoś pociął długi łańcuch koralików na wiele krótszych sznurków. Ten proces nazywamy hydrolizą, a produkt, który z procesu powstaje – hydrolizowanym kolagenem (HC, ang. Hydrolized Collagen).

Peptydy kolagenowe są znacznie mniejsze niż całe cząsteczki kolagenu natywnego i dlatego łatwiej wchłaniane przez nasz organizm. To zwiększa ich przyswajalność czyli ilość substancji, która dociera do krwiobiegu i może zostać wykorzystana przez komórki ⁽³⁾.

Jeszcze kilka lat wstecz, najwięcej preparatów doustnych, zawierających kolagen hydrolizowany stosowanych było w dolegliwościach związanych ze zmianami głównie w tkance chrzęstno-stawowej. Obecnie pojawiają się na rynku również produkty, których wskazaniem jest poprawa wyglądu i korzystny wpływ na starzenie się skóry, m.in. poprzez działanie antyoksydacyjne składników dodatkowych ⁽¹⁾.

Świadomy wybór kolagenu dla potrzeb skóry

Kluczowe różnice pomiędzy kolagenem natywnym a hydrolizowanym, jakie warto zapamiętać to:

Na rynku dostępne są różne formy produktów z kolagenem hydrolizowanym, jak np. kolagen do picia – proszki do rozpuszczania w wodzie czy shoty oraz do łykania, np. kapsułki. Przy wyborze odpowiedniego produktu warto zwrócić uwagę na ilość kolagenu w zalecanej dziennej porcji oraz obecność innych składników, wspierających zachowanie zdrowej skóry, jak np. biotyna, selen czy cynk.

Na podstawie:

1. Żelaszczyk D., Waszkielewicz A., Marona H. Kolagen – struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej. Pracownia Chemii Kosmetycznej Zakładu Chemii Bioorganicznej Katedry Chemii Organicznej, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków; 1-7.
2. Składniki aktywne w kosmetykach przeciwstarzeniowych. Bernat M., Matysek-Nawrocka M., Cioczek W. Kosmetologia Estetyczna, 6 / 2016 / vol. 5; 575-579.
3. Hydrolyzed Collagen – Sources and Applications. López A. L., Morales-Peñaloza A., Martínez-Juárez V. M. et al. Molecules 2019, 24, 4031; 2-16.